“O günün şartları altında bile hukuki meşruiyete azami gayret gösterilmiştir”
TBMM Başkanı Prof. Dr. Mustafa ŞENTOP, AHBVÜ ile Ankara Üniversitesi’nin birlikte düzenlediği sempozyumun Teşkilat-ı Esasiye Kanunu ile ilgili bir detaylı çalışma, değerlendirme ve yeniden hatırlanmasını sağlayacak bir tablo ortaya koyacağına inandığını belirtti. 20 Ocak 1921’de kabul edilen Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun hazırlanma sürecinin oldukça uzun olduğunu vurgulayan TBMM Başkanı ŞENTOP, kanun metninin önce 18 Eylül 1920 günü İcra Vekilleri Heyeti Meclis Genel Kurulu’na bir layiha olarak sunulduğunu, yaklaşık iki ay kadar da TBMM Genel Kurulu’nda görüşmelerin yapıldığını aktardı. 1921 Anayasası’nın önemine dikkat çeken Prof. Dr. Mustafa ŞENTOP, 1921 Anayasası metninin akademisyenlerin de üzerinde çok durmadığı bir metin olduğunu dile getirdi. “İstiklal mücadelesi sürdürülürken Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun kabulü bağlamında, atılan her adımı o günün şartları altında bile hukuki meşruiyet temeline oturtmaya azami gayret gösterilmiştir” diyen Prof. Dr. Mustafa ŞENTOP, bunda Meclis’in Ankara’da çalışmalarının dayanacağı bir hukuki metne olan ihtiyacın da payı olduğunu vurgulayarak, 1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun bu pratik ihtiyaçtan ortaya çıkan bir metin olduğunu ifade etti. Samsun, Amasya, Erzurum ve Sivas olmak üzere yüzüncü yıl dönümlerinde yapılan bütün toplantılara bizzat iştirak ettiğini söyleyen Prof. Dr. Mustafa ŞENTOP, sözlerine şöyle devam etti:
“Hazırladığımız birçok çalışma salgın sebebiyle arzu ettiğimiz kapsamda yapılamadı. Mümkün olanları yapıyoruz, yapmaya devam edeceğiz. TBMM’nin 1923’e kadar bizzat gerçekleştirmiş olduğu faaliyetleri, TBMM olarak bir şekilde anma ve kamuoyunun bunlara dikkatini çekme amacıyla yapmaya devam edeceğiz.”
“1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu hakkı yeterince teslim edilmeyen bir metin”
2020 ve 2021 yılının Türkiye Cumhuriyeti Devleti için bünyesinde çok önemli yıl dönümlerini barındıran bir dönem olduğunu söyleyen AHBVÜ Prof. Dr. Yusuf TEKİN, sempozyumda Cumhuriyet’in kuruluş süreci açısından önemli başlıklardan bir tanesi olan 1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun derinlemesine ele alınacağını dile getirdi. “Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi olarak bizler de TBMM Başkanımız Prof. Dr. Mustafa ŞENTOP beyin talimatları doğrultusunda Ankara Üniversitesi ile birlikte bu önemli günü anacak ve yeniden değerlendirecek bir sempozyum organize etmenin mutluluğu içerisindeyiz” ifadelerini kullanan Prof. Dr. TEKİN, 1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun Türk anayasa geleneği içerisinde hakkı yeterince teslim edilmeyen önemli metinlerden bir tanesi olduğunu ifade etti. 1921 Anayasası’nın hazırlanış sürecinde demokratik temsil ve teamüllere duyulan saygıya vurgu yapan Prof. Dr. Yusuf TEKİN, Birinci TBMM’nin dönemin koşulları ve teamüllerine göre seçimle göreve gelmiş iki farklı gruptan oluştuğunu vurguladı. Rektör TEKİN, demokratik temsil açısından da Birinci TBMM’nin üye profilinin ülkenin demografik yapısını oldukça iyi temsil eden bir yapıya sahip olduğunu belirtti. Üç gün sürecek sempozyum süresince 1921 Anayasası’nın farklı boyutlarıyla ele alınacağını açıklayan Rektör Prof. Dr. TEKİN, “Hepsi birbirinden değerli ve saygın akademisyenimiz sempozyuma hem oturum başkanlığı hem de tebliğleriyle müdahil oldular. Hepsine tek tek teşekkür ediyorum” diye konuştu.
“Millet iradesini önceleyen bir yapıya sahipti”
23 Nisan 1920 Cuma günü millet iradesinin tecelligâhı olarak TBMM’nin kurulduğunu anımsatan Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet ÜNÜVAR ise Kurtuluş Savaşı atmosferinde TBMM’nin kararlı bir şekilde çalışmalarını sürdürdüğünü söyledi. Teşkilat-ı Esasiye Kanunu olarak adlandırılan 1921 Anayasası’nın pek çok açıdan büyük öneme sahip olduğunu dile getiren Rektör Prof. Dr. ÜNÜVAR, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Kurtuluş Savaşı yıllarında hazırlanan ve 24 maddeden oluşan 1921 Anayasası birinci maddesinde egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğunu kabul etmesiyle millet iradesini de önceleyen bir yapıya sahipti. Başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere birinci meclisin tüm üyeleri iradelerini milletimizle bütünleştirmiş, geleceğe emin adımlarla yürüyecekleri bir yola çıkmışlardı”
Toplam on oturumda gerçekleştirilecek sempozyum, 22-23 Ocak tarihleri arasında çevrimiçi olarak gerçekleştirildi.
